82 Lệnh Cơ Bản Trong Linux

Bên dưới đây là một số lệnh cơ bản trong linux mà chúng ta thường dùng nhất, hỗ trợ cho cho mình rất nhiều việc như đọc log, xem file, xem thông tin cấu hình, phần vùng ổ….

Mình cũng có 1 bài giới thiệu về : 122 Các Lệnh Trong Ubuntu Toàn Tập

Lệnh cơ bản trong linux - Centos 8 — Lệnh cơ bản trong linux – Centos 8

Mục Lục

Xem cấu hình và phân vùng ổ trong Linux

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
cat /proc/cpuinfo	Hiển thị thông tin CPU
cat /proc/meminfo	Hiển thị thông tin về RAM đang sử dụng
cat /proc/version	Hiển thị phiên bản của kernel
cat /etc/redhat-release	Hiển thị phiên bản Centos
uname -a	Hiển thị các thông tin về kernel
free -m	Hiển thị lượng RAM còn trống
df -h	Hiển thị thông tin những file hệ thống có thể xem được dung lượng ổ cứng đã sử dụng và còn trống bao nhiêu
df -i	Xem Inode
du -sh	Xem dung lượng của thư mục hiện tại
du -ah	Xem chi tiết dung lượng của các thư mục con, và cả các file
du -h –max-depth=1	Xem dung lượng các thư mục con ở cấp 1 (ngay trong thư mục hiện tại)
df	Kiểm tra dung lượng đĩa cứng, các phân vùng đĩa

Kiểm tra hoạt động của hệ thống

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
cat /etc/services \| grep ssh	Kiểm tra tập tin /etc/services
netstat -lntp	Kiểm tra những dịch vụ nào đang kết nối đến hệ thống
nmap [IP máy chủ]	Thực hiện câu lệnh sau để xem các cổng kết nối hiện đang mở là những port nào
ss -s: Hiển thị tổng số Socket ss -l: Hiển thị mọi cổng mở ss -t -a: Hiển thị với TCP ss -u -a: Hiển thị với UDP	Kiểm tra thông tin Socket và thông tin mạng TCP/UDP

Note:
– Kiểm tra tập tin /etc/services : Những chương trình kết nối mạng được liệt kê trong file này có số cổng riêng (và giao thức) cho dịch vụ của chính nó. Tập tin này sẽ bao gồm: tên dịch vụ, cổng/giao thức, bí danh, phần ghi chú.
– Cài đặt Netstat bằng lệnh: dnf (dnf) install net-tools -y
– Sử dụng lệnh nmap: Nmap là một tool scan port rất mạnh, một công cụ kiểm tra mạng và rà soát bảo mật. Cài đặt nmap bằng lệnh sau: #dnf install nmap -y

Lệnh cơ bản trong linux quản lý Service

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
service httpd stop systemctl stop httpd (centos7)	Shutdown dịch vụ
service httpd start systemctl start httpd (centos7)	Khởi động dịch vụ
whereis httpd	Hiển thị nơi các file dịch vụ được cài đặt
chkconfig httpd on systemctl enable httpd (centos7)	Cho phép dịch vụ khởi động cùng hệ thống
chkconfig httpd off systemctl disable httpd (centos7)	Không cho phép dịch vụ khởi động cùng hệ thống
Cho phép hoặc chặn các dịch vụ thông qua firewalld
firewall-cmd –permanent –zone=public –add-port=443/tcp	Thêm một Port
firewall-cmd –permanent –zone=public –remove-port=3930/tcp	Gỡ một Port
firewall-cmd –permanent –add-rich-rule=”rule family=’ipv4′ source address=’9.9.9.209′ reject”	Drop một IP kết nối tới máy chủ
firewall-cmd –reload	Reload lại rule firewall
firewall-cmd –list-all	Xem lại các Rule vừa cấu hình

Lệnh cơ bản trong linux quản lý User

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
useradd anln	Tạo một người dùng mới
groupadd IT	Tạo một nhóm người dùng mới
passwd anln	Thay đổi password cho người dùng
userdel anln	Xoá người dùng đã tạo
groupdel IT	Xoá nhóm người dùng đã tạo
gpasswd IT	Thay đổi password của một group
su anln	Cho phép đăng nhập với tư cách người dùng khác
groups	Hiển thị nhóm của user hiện tại
who or w	Cho biết ai đang đăng nhập hệ thống
vi /etc/passwd	Xem danh sách user
vi /etc/group	Xem danh sách nhóm
usermod -g IT anln	Cho phép User tham gia vào Group
chmod 777 [tên file]	Thay đổi quyền cho file/thư mục
chgrp IT /Data	Cho phép một group truy cập vào thư mục
su anln	Chuyển đổi giữa các User
usermod -G IT,Sale anln	Cho phép 1 user được truy cập vào nhiều gropup

Sử dụng DNF và RPM

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
dnf install httpd -y hoặc yum	Cài đặt các ứng dụng
dnf remove httpd -y	Gỡ bỏ các ứng dụng
dnf search java	Tìm kiếm một phần mềm nào đó
dnf list installed	Liệt kê tất cả các gói phần mềm đã được cài đặt trên máy
dnf list updates	Hiển thị danh sách các gói phần mềm đã có bản update
dnf update	Thực hiện nâng cấp tất cả các gói phần mềm
dnf list httpd	Tìm kiếm một gói phần mềm lọc theo tên
dnf whatprovides /etc/passwd	Hiển thị thông tin về gói phần mềm của một file
man dnf	Xem trợ giúp thêm về lệnh dnf
rpm -ivh oracle-xe-11.2.rpm	Cài đặt gói bằng lệnh RPM
rpm -e httpd	Gỡ gói cài đặt bằng lệnh RPM
rpm -qa	Liệt kê danh sách tất cả các gói đã cài đặt
rpm -q httpd	Kiểm tra gói có cài đặt chưa
#dnf install wget -y # wget https://download.elastic.co/elasticsearch/elasticsearch/elasticsearch-1.7.3.noarch.rpm # rpm -ivh elasticsearch-1.7.3.noarch.rpm	Tải các ứng dụng từ một website về bằng wget

Quản lý tiến trình

1.Hiển thị sự hoạt động của các tiến trình, thông tin về tài nguyên hệ thống (# top)

2.Liệt kê các tiến trình đang chạy bằng lệnh ps (process status)
# ps -aux hoặc ps -f

Cột	Miêu tả
UID	ID người sử dụng mà tiến trình này thuộc sở hữu.
PID	Process ID.
PPID	Process ID gốc (ID của tiến trình mà bắt đầu nó).
C	CPU sử dụng của tiến trình.
STIME	Thời gian bắt đầu tiến trình.
TTY	Kiểu terminal liên kết với tiến trình.
TIME	Thời gian CPU bị sử dụng bởi tiến trình.
CMD	Lệnh mà bắt đầu tiến trình này.

Chức năng	Miêu tả
-a	Chỉ thông tin về tất cả người sử dụng.
-x	Chỉ thông tin về các tiến trình mà không có terminal.
-u	Chỉ thông tin thêm vào như chức năng -f.
-e	Hiển thị thông tin được mở rộng.

Note: Các trạng thái của tiến trình: S là sleeping, R là đang chạy, T là dừng

3.Dừng một tiến trình bắt buộc (#kill -9 6738), tín hiệu ngầm định gửi đi là 15

4. Dừng một tiến trình thông thường (#kill firefox hoặc killall firefox)

Các lệnh linux cho hệ thống

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
exit	Thoát khỏi cửa sổ dòng lệnh
logout	Tương tự exit
reboot	Khởi động lại hệ thống
shutdown -h now shutdown -r :để reboot Hoặc dùng lệnh init 0 để shutdown init 6 để reboot	Tắt máy hoặc khởi động lại dùng lệnh
clear	Làm sạch cửa sổ dòng lệnh
cal	Xem lịch hệ thống
date	Xem ngày, giờ hệ thống
date –s “27 SEP 2021 14:26:00”	Đặt ngày giờ hệ thống theo string
date +%Y%m%d -s “20210318″	đặt ngày hệ thống (không thay đổi giờ)
date +%T -s “00:29:00″	đặt giờ hệ thống, không thay đổi ngày
w username	Kiểm tra người dùng đăng nhập
hostname [tên mới]	Đổi tên máy tạm thời
vi /etc/hostname	Đổi tên máy cố định
ip addr	Xem địa chỉ IP

Xem log file của hệ thống

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
Trong thư mục này chứa các logs chính như sau
/var/log/auth.log	Lưu các log về xác thực
/var/log/boot.log	Log các hoạt động trong quá trình khởi động hệ thống
/var/log/cron	Log lưu các lịch hoạt động tự động
/var/log/dmesg	Giống log message bên dưới nhưng chủ yếu là log bộ đệm
/var/log/message	Log lưu thông tin chung của hệ thống
/var/log/httpd/	Thư mục chứa log của dịch vụ Apache
/var/log/maillog	Các log hoạt động mail trên máy chủ
/var/log/secure	Log bảo mật
/var/log/wtmp	Ghi log đăng nhập
/var/log/dnf.log	Các log của dnf
Để xem file log trên CentOs chúng ta thường sử dụng more hoặc tail hoặc less
more -f /var/log/secure
tail -n 30 /var/log/secure	xem 30 dòng đầu của log cách này mình hay dùng

Thao tác với tệp tin và thư mục

Lệnh cơ bản trong linux	Ý nghĩa lệnh
mkdir [name]	Tạo thư mục
ls	Liệt kê thư mục
pwd	Xem đường dẫn thư mục hiện hành
cd [tên thư mục]	Chuyển tới thư mục khác
rmdir [tên thư mục]	Xóa thư mục rỗng
rm -rf [tên thư mục]	Xóa thư mục có dữ liệu
mv [tên cũ] [tên mới]	Đổi tên thư mục
cp [tên thư mục] [đường dẫn mới], cp /IT /Soft	Sao chép thư mục
cat [tên tập tin] more [tên tập tin] less [tên tập tin]	Đọc nội dung tập tin
head [tên tập tin] tail [tên tập tin]	Xem nội dung tập tin
touch [tên file]	Tạo file rỗng
tar zxpf /mnt/cdrom/vmware	Lệnh giải nén tệp tin
tar -zcf folder.tar.gz folder	Lệnh nén tệp tin dạng .gz, sử dụng